AMSTERDAM – Hij kreeg zweepslagen, werd ondersteboven gehangen en moest zijn poep eten.

Om iedereen te laten weten hoe erg de martelingen in Iran zijn, schreef de Iraanse schrijver Houshang Asadi het boek ‘Brieven aan mijn folteraar’.

Het gedetailleerde en levendig geschreven boek komt dezer dagen uit in de Nederlandse vertaling. In de tekst haalt de nu 61-jarige activist herinneringen op in fictieve brieven aan zijn ondervrager ‘Broeder Hamid’. ”Ik wil vergeven, maar niet vergeten”, zei hij.

 

Asadi was indertijd activist voor de Socialistische Partij en adjunct-hoofdredacteur van een grote krant. Hij werd daarom al opgepakt in de jaren zeventig onder de pro-westerse sjah en later langdurig tijdens het islamitisch bewind van de ayatollahs.

Opmerkelijk

Opmerkelijk is dat hij in 1974 in een cel zat met geestelijke Ali Khamenei, die sinds 1989 als grootayatollah de opperste leider van Iran is. De twee konden destijds goed met elkaar opschieten en deelden hun afkeer van de bewakers. Nu laat Khamenei dezelfde bewakers activisten folteren, zegt Asadi verwijtend.

”Als ik hem nu zou ontmoeten, zou ik zeggen: ”Stop eens, denk eens aan 40 jaar geleden. Kijk eens in de spiegel. Toen was je een aardige man, je voedde een linkse man met je handen. Nu laat je toe dat moslims worden vermoord, dat moslimvrouwen worden verkracht. Maar als reactie zal hij me waarschijnlijk arresteren en executeren”, verwacht Asadi.

De schrijver leeft nu in Parijs. Daar heeft hij nieuwssite roozonline.com opgericht, met steun van de Nederlandse hulporganisatie Hivos.

Bevolking

Asadi rekent erop dat de jeugdige bevolking van Iran het ayatollah-regime omver zal werpen. ”Veel jongeren willen een moderne levensstijl. Het kruitvat moet een keer ontploffen. In 2009 zagen we al veel verzet via Twitter en Facebook”. Hij meent dat dit het begin was van de Arabische Lente, die elders leidde tot revoluties.

De schrijver beseft dat hij vecht tegen een regime dat rijk is door olie-en gasinkomsten. Het land heeft zelfs een ‘elektronisch gordijn’ om het land gelegd, waardoor Iraniërs amper informatie uit het buitenland krijgen.

”De meeste inwoners geloven alles wat het regime vertelt. Ik heb dit boek vooral geschreven zodat ook zij weten wat er gebeurt in de gevangenis. Alleen durft mijn Libanese uitgever het boek nog niet uit te te geven in het Arabisch.”

 Houshang Asadi

Door buitenlandredacteur Esther Bootsma

Maandenlang werd hij gemarteld, dag en nacht. Opgehangen aan het plafond, beroofd van slaap, zijn voetzolen en handen rauw van de zweepslagen. “Het ergste moment was dat ik werd gedwongen mijn eigen stront te eten. Daardoor brak ik”, zegt de Iraanse schrijver Houshang Asadi. “Daardoor bekende ik dat ik een spion was, wat ik natuurlijk helemaal niet was. Ik haatte mezelf, maar had geen keus.”

Houshang Asadi heeft zijn ervaringen verwerkt in zijn boek ‘Brieven aan mijn folteraar’, dat vrijdag in Nederland uitkomt. Zes jaar lang, van 1983 tot 1989, zat hij in de beruchtste gevangenis van Iran. Zijn folteraar had de bijnaam Broeder Hamid

“Een jonge man, heel religieus, extreem wreed. Hij had harde handen en geen enkelmededogen met mij. Hij wilde me doden, maar had daar geen toestemming voor. Daarom doodde hij mijn hart en mijn geest”, vertelt Asadi tijdens een bezoek aan Amsterdam.

Littekens

Omdat hij altijd geblinddoekt was, heeft hij Broeder Hamid maar drie keer per ongeluk gezien. De eerste keer door een gat in zijn celdeur. Er zat een stukje karton voor, waar iemand een gaatje in had geprikt. Het gaatje was genoeg om zijn folteraar 25 jaar later te herkennen.

“Een vriend mailde me een foto, en vroeg me: ‘Ken je die man?'”, zegt Asadi, die in 2003 naar Parijs vluchtte en daar nu een Iraanse internetkrant Rooz online uitgeeft: . “Ik had een oude computer, dus de foto kwam heel langzaam tevoorschijn. Maar bij het voorhoofd wist ik al dat het Broeder Hamid was. Mijn hele lichaam begon te trillen, ik voelde de littekens op mijn voetzolen branden”, zegt Asadi.

De folteraar blijkt dan ambassadeur te zijn in Tajikistan, zijn echte naam is Naser Sarmadi Parsa. “Vrienden van ons hebben gezorgd dat de foto met mijn verhaal werd uitgezonden op televisie. Een paar dagen later werd hij teruggehaald naar Iran. Nu is hij een rijke handelaar.”

Tandenborstel

Asadi was al langer van plan om over de martelingen te schrijven, maar kon steeds de juiste vorm niet vinden. Ineens wist hij het: brieven aan Broeder Hamid. “Omdat hij me altijd dwong te schrijven. Mijn levensverhaal, dat hij ‘smerige gedichtjes’ noemde, maar ook elk klein verzoek. Als ik mijn tanden wilde poetsen, moest ik een onderdanige brief schrijven: Beste Broeder Hamid, mag ik alstublieft een tandenborstel?”

Aanvankelijk begreep Asadi niets van zijn arrestatie. Als linkse adjunct-hoofdredacteur van de grootste krant in Iran, Kayhan, had hij juist de islamitische revolutie gesteund. Maar zijn religieuze vrienden blijken zijn grootste vijanden. Honderden intellectuelen worden gearresteerd, gemarteld en gedood.

Het ergste martelwerktuig is de blinddoek, zegt Asadi. “Omdat jij je folteraar niet ziet, maar hij jou wel. Hij ziet elke trilling van je lichaam, hij heeft volledige controle over je.” Een gevangene met een blinddoek is volstrekt machteloos. “Een lichaam dat een klap ziet aankomen, gaat automatisch in de verdediging, maar wie blind is, mist het defensief.”

Murw van de martelingen bekent Asadi uiteindelijk dat hij een spion is van de Sovjet-Unie en de Britse geheime dienst tegelijk. Hij wordt veroordeeld tot vijftien jaar cel. Na zes jaar komt hij wegens goed gedrag vrij.

Hondenscheet nr 1

Hoe gruwelijk zijn ervaringen ook zijn, Asadi schrijft ook met humor. Bijvoorbeeld over de drie maanden (nog voor de revolutie) waarin hij een cel deelde met Ali Khamenei, nu de hoogste geestelijk leider van Iran. Die gaf de bewakers altijd bijnamen: Hondenscheet nr 1 en Hondenscheet nr 2. Ze werden goede vrienden. “Alleen één onderwerp was taboe: seks. Als ik daar een grap over maakte, zei Khamenei: ‘Houd alsjeblieft op’.”

Asadi voelt geen haat tegen ayatollah Khamenei, al is het huidige bewind volgens hem wreder dan welk eerder Iraans bewind ook. Ook voelt hij geen haat meer tegen zijn folteraar. “Ik vergeef Broeder Hamid. Het was een lang, persoonlijk, moeilijk gevecht om dat te bereiken. Maar in de geschiedenis van Iran hebben we al zo vaak een dictator verdreven en altijd kregen we een nieuwe dictator terug. Dat komt door de haat. Om deze cirkel van haat en wraak te doorbreken, moeten we wel vergeven. Alleen dan heeft democratie een kans.”

Houshang Asadi, ‘Brieven aan mijn folteraar, Liefde, revolutie en gevangenschap

in Iran’, uitgeverij Omniboek, ISBN 9789059771109 

link

Recent is ‘Brieven aan mijn folteraar’ verschenen. Hetboek van de Iraniër Houshang Asadi, een persoonlijk verslag van zes jaar gevangenschap en marteling, werd bekroond met de International Human Rights Book Award 2011.

Als vooraanstaand journalist die uitkomt voor zijn politieke overtuigingen is de Iraniër Houshang Asadi er aan gewend dat hij regelmatig wordt gearresteerd. Na een paar dagen komt hij echter altijd weer vrij. In 1983 is dat anders. Asadi wordt gearresteerd, geblinddoekt afgevoerd, twee jaar afgezonderd opgesloten en meedogenloos gefolterd door ‘broeder Hamid’.

Aanvankelijk is Asadi ervan overtuigd dat het om een persoonsverwisseling gaat. Als aanhanger van de Islamitische Revolutie heeft hij in de jaren zeventig een gevangeniscel gedeeld met de Ayatollah Khamenei, die hij beschouwt als een vriend. Asadi wordt gedwongen te ‘bekennen’ dat hij een spion is voor de Britten en Russen.

Hij wordt veroordeeld tot vijftien jaar gevangenschap, maar na zes jaar vrijgelaten.

In 2003 vlucht Asadi naar Parijs. De herinneringen aan broeder Hamid zijn onuitwisbaar. Hij besluit zijn ervaringen op te schrijven, wat tot een hartaanval leidt. Toch maakt hij het boek af. In Brieven aan mijn folteraar, bekroond met de International Human Rights Book Award 2011, beschrijft Asadi op bovenmenselijke wijze zijn mensonterend lijden. Afshin Ellian: ‘Niet met haat, maar met verbazing en liefde vertelt hij zijn verhaal.’

Over de auteur
Houshang Asadi werd in 1950 geboren in Teheran. Voor de Islamitische Revolutie was hij vele jaren adjunct-hoofdredacteur van Kayhan, het grootste dagblad van Iran. Vervolgens was hij twaalf jaar hoofdredacteur van Gozaresh Film, het grootste filmblad van het land. Asadi schreef romans, toneelstukken en filmscenario’s en vertaalde werken van onder anderen Gabriel Garcia Marquez en T.S. Eliot. Hij woont nu met zijn vrouw in ballingschap in Parijs en is er een van de oprichters van de invloedrijke nieuwssite Rooz Online.

link